Audit, şirkətlərin maliyyə və iş proseslərini təhlil edərək, məlumatların doğruluğunu və güvənirliliyini yoxlayan təhlükəsizlik prosesidir. Bu proses, bir şirkətin fəaliyyətinin və maliyyə siyasətinin təhlükəsiz və əhəmiyyətli olmasını təmin edir. Audit yoxlamasının şirkətlər üçün ən əhəmiyyətli faydası, iş əməliyyatları ilə bağlı dəqiqlik və transparensiyanın təmin edilməsidir.
Auditor rəyi auditorun (auditor təşkilatının) imzası və möhürü ilə təsdiq olunmuş, audit aparılan təsərrüfat subyektinin maliyyə vəziyyətinə, maliyyə-təsərrüfat əməliyyatlarının qanuniliyinə, illik maliyyə hesabatları maddələrinin doğruluğuna, mühasibat uçotunun ümumi vəziyyətinə verdiyi qiyməti əks etdirən və bütün hüquqi və fiziki şəxslər, dövlət hakimiyyəti və idarəetmə orqanları, habelə məhkəmə orqanları üçün hüquqi əhəmiyyəti olan rəsmi sənəddir.
Audit yoxlaması 2 növ olur:
- məcburi
- könüllü (müəssisənin öz təşəbbüsü ilə)
Məcburi Audit- İcbari Audit
İcbari Audit yoxlaması, Azərbaycan Audit palatasının tələblərinə əsasən, Qapalı və Açıq Səhmdar Cəmiyyətləri, habelə Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətləri əhatə edir. İcbari (Məcburi) Audit yoxlaması ildə bir dəfə həyata keçirilməlidir. Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətlərdə isə işçi sayı 51-dən yuxarı olduqda, və ya illik pul dövriyyəsi 3 milyondan çox olduqda. Bu hallarda icbari audit tələb olunur. Əks halda, qanun nəzərdə tutulmuş qaydada şirkətlərə sanksiyalar tətbiq edilir. Audit xidmətləri, şirkətlərə maliyyə fəaliyyətləri ilə bağlı məlumatların düzgün və dəqiqlik dərəcəsini yoxlama imkanı verir. Bu, şirkətlərin maliyyə siyasətini, hesabatları və operativ qərarlarını dəqiqliklə idarə etmələrini təmin edir.
İndi isə Azərbaycan şirkətləri üçün audit yoxlamasının üstünlüklərinə bir nəzər yetirək:
- Ətraflı Analiz və Qiymətləndirmə: Audit, şirkətin bütün maliyyə məlumatlarını, iş proseslərini və fəaliyyətini ətraflı şəkildə təhlil edir. Bu, şirkətin nəzarətdə saxlanılmasına və mənfi halların və potensial risklərin zamanında aşkar edilməsinə kömək edir. Auditorlarımız, maliyyə məlumatlarını dəqiq şəkildə analiz edərək şirkətin iş proseslərinin nəzarətdə saxlanılmasını təmin edir. Bu, şirkətin gələcəkdə nələrinin daha effektiv olacağını proqnozlaşdırmaqda kömək edir.
- Qanuni Tələblərə Uyğunluq: Azərbaycanın Audit palatasının və beynəlxalq standartlara uyğunluğu audit yoxlaması vasitəsilə yoxlanır. Bu, şirkətin qanuni tələblərə və standartlara uyğun fəaliyyət göstərdiyini sübut edir.
- Risklərin İdentifikasiyası və İdarə edilməsi: Audit yoxlaması zamanı, şirkətin mövcud və potensial riskləri müəyyən edilir və bu risklərin effektiv şəkildə idarə olunması üçün tövsiyələr verilir. Bu, şirkətin səmərəliliyini artırır və nailiyyətli planlaşdırma imkanı yaradır. Auditorlarımız, şirkətin müvafiq iş proseslərinin təhlükəli sahələrini və risk faktorlarını dəqiqləşdirir və idarə etmək üçün ən yaxşı tədbirləri tövsiyə edir.
- Ümumi İdarəetmə Performansının İncələnməsi: Audit prosesi, şirkətin idarəetmə sistemlərini və proseslərini dəqiqləşdirir. Bu, iş proseslərinin effektivliyini artırmaq üçün tövsiyələr təqdim edərək şirkətin inkişafına kömək edir. Auditorlarımız, şirkətin idarəetmə strukturlarını, səmərəliliyini və nəzarət mekanizmlərini qiymətləndirir və yaxşılaşdırma üçün tövsiyələr təqdim edir.
- Hissədarların və İnvestorların Güvəni: Audit yoxlaması, şirkətin hissədarlarına və potensial investisiyaçılara güvən yaradır. Audit olmadan, şirkət maliyyələri və fəaliyyəti ilə bağlı təxmin edilən risklərə dair real güvən yaratmaq mümkün olmaz.
Audit yoxlaması, şirkətlərin maliyyə fəaliyyətləri ilə bağlı dəqiqlik və dərəcəni yoxlamaq üçün ən əlverişli yol olaraq qəbul edilir. Audit prosesi, şirkətlərin maliyyə siyasəti və prosedurlarının effektivliyini və effektivliyini yoxlamağı və optimallaşdırmağı təmin edir. Audit xidmətləri, maliyyə hesabatlarının düzgünlüyünü yoxlamağı və şirkətlərin maliyyə keyfiyyətini artırmaq üçün vacibdir. Audit, şirkətlərin maliyyə siyasəti və prosedurlarının effektivliyini və dəqiqliyini yoxlamaq üçün vacibdir. Bu, şirkətlərin maliyyə fəaliyyətləri ilə bağlı dəqiqlik və transparensiyanın təmin edilməsi üçün ən əlverişli yolların biri olaraq qəbul edilir.
Audit yoxlamasının şirkətlərə tətbiq edilməsinin səbəblərindən biri də maliyyə siyasəti və prosedurlarının dəqiqliyini və effektivliyini yaxından nəzarət altında saxlamaqdır. Audit yoxlaması prosesi, şirkətlərin maliyyəsi ilə bağlı prosedurlarının və iş əməliyyatlarının effektivliyini qiymətləndirir. Bu, şirkətlərə maliyyə fəaliyyətləri ilə bağlı məlumatların dəqiqliyini və dərəcəsini təmin etmək üçün vacibdir. Audit prosesi, şirkətlərin maliyyə hesabatlarının dəqiqliyini yoxlamağa və dərəcəni artırmağa kömək edir.